Expo ‘Derde straat links. Straatnamen ontrafeld.’
Zaterdag 13 september 2025 tot en met zondag 8 maart 2026
Dit najaar duiken we in een aantal van de Hoogstraatse straatnamen en staan we stil bij het achterliggende verhaal. Wat leren de straatnamen ons over historische landschapskenmerken die verloren gingen doorheen de eeuwen? Wie zijn die personen die hun stempel drukten op onze lokale geschiedenis? Welke herinneringen worden er door onze Hoogstraatse straatnamen in leven gehouden?
Vandaag de dag stellen we ons zelden vragen bij straatnamen. Ze zijn zo’n vanzelfsprekendheid dat we er amper bij stilstaan. Toch is het concept van straatnamen eigenlijk niet zo oud. In de nasleep van de Franse Revolutie (1789), toen onze gebieden werden ingelijfd bij Frankrijk, werd er heel wat wetgeving ingevoerd die de grondslag vormde voor de Belgische staat. Ook straatnamen werden vanaf die periode wettelijk geregeld. Namen uit de volksmond werden vervangen door officiële namen die ook centraal geregistreerd werden en huizen werden voorzien van zichtbare huisnummers. De vele Franse straatnamen werden na de val van Napoleon vervangen, maar het concept van de straatnamen werd behouden.
Onder Frans bewind werd de administratieve functie van straatnamen sterk uitgebouwd. Maar ook voorheen, toen er nog geen officiële straatnamen bestonden, waren benamingen voor straten belangrijk. Ze waren onmisbaar om je te oriënteren in je omgeving. Denk maar aan de vele verbindingswegen die de naam bevatten van het dorp waarnaar de straat leidt, zoals de Loenhoutseweg of Bredaseweg. Of de straten die refereren aan een duidelijk herkenningspunt in het landschap zoals de Kerk- of Molenstraat. Niet toevallig twee van de meest voorkomende straatnamen in Vlaanderen.
Sinds de Belgische onafhankelijkheid in 1830 zie je ook steeds regelmatiger straten ontstaan die genoemd zijn naar personen. Zo krijgen die straatnamen plots een belangrijke culturele en maatschappelijke functie. Personen met een grote impact op landelijk of lokaal vlak worden geëerd en hun herinnering levend gehouden door de straatnaam. De naamgeving van straten wordt daarmee echter ook een spiegel van de tijdsgeest. Denken we maar aan controverse over namen van kolonialisten of collaborateurs. Maar evengoed de vaststelling dat het aandeel straatnamen genoemd naar vrouwen amper 10% uitmaakt van het totaal en vaak nog beduidend minder.
Hoogstraten kent heel wat boeiende straatnamen. Kom in de tentoonstelling het verhaal achter een deel van deze namen ontdekken.
De expo loopt van zaterdag 13 september 2025 tot en met zondag 8 maart 2026 en is te bezoeken van woensdag tot en met zondag, telkens van 14u00 tot 17u00. De toegang is, zoals steeds, gratis.